Tromboxan należy do prostaglandyn i zapewnia agregację płytek krwi. Występuje tylko w płytkach krwi. Trwale zbyt wysokie stężenie tromboksanu prowadzi w dłuższej perspektywie do arteriosklerozy i chorób układu krążenia.
Co to jest tromboksan?
Nazwa tromboxanu pochodzi od płytek krwi, ponieważ występuje tylko tam. Odpowiada za agregację płytek krwi. W organizmie jest wykonany z kwasu arachidonowego. Kwas arachidonowy to kwas tłuszczowy omega-6 z czterema podwójnymi wiązaniami.
Podczas syntezy tromboksanu tworzy tak zwany pierścień oksanowy, składający się z pięciu atomów węgla i jednego atomu tlenu. Przy pomocy enzymów cyklooksygenazy i peroksydazy początkowo powstaje prostaglandyna H2. Prostaglandyna H2 jest nadtlenkiem, który jest natychmiast przekształcany w prostaglandynę A2 przez syntazę tromboksanu. Prostaglandyna A2 ma mostek tlenowy na pierścieniu oksanowym, więc związek ten jest bardzo aktywny i ma tylko okres półtrwania wynoszący ok. 30 sekund. W tym czasie hormon pośredniczy w działaniu i przekształca się w nieaktywną formę prostaglandynę B2. Tromboksan jest hormonem tkankowym i działa tylko lokalnie.
Wyjściowy kwas arachidonowy otrzymuje się z fosfolipidów błony komórkowej przed syntezą tromboksanu. Przy pomocy fosfolipazy A2 są one oddzielane od lipidów błonowych. Oprócz tromboksanu kwas arachidonowy tworzy również dużą liczbę prostaglandyn, które głównie wykazują działanie sprzyjające stanom zapalnym.
Funkcja, efekt i zadania
Głównym zadaniem tromboksanu jest agregacja płytek krwi w celu utworzenia skrzepliny w celu zamknięcia ran i zatrzymania krwawienia. Tromboksan jest wytwarzany tylko w płytkach krwi.
Tworzenie się płytek krwi to skomplikowany proces wyzwalany hormonalnie, który występuje głównie w przypadku urazów i otwartych ran. Aby szybko zatrzymać krwawienie, ma miejsce kilka procesów. Krótko po wystąpieniu krwawienia naczynie krwionośne w miejscu zranienia kurczy się. Nawet w zwężeniu naczyń pośredniczy tromboksan poprzez białko G. Następnie krążenie krwi początkowo maleje. Drugi krok można wspomóc zmniejszonym krążeniem krwi. Płytki krwi ulegają adhezji i aktywacji. W adhezji pośredniczą określone glikoproteiny.Aktywacja przez receptor glikoproteinowy IIb / IIIa powoduje zanik sygnału agregacji płytek krwi.
Liście zmieniają swój kształt. Wraz z trombiną i ADP, tromboksan zapewnia teraz agregację płytek krwi. Przede wszystkim agregacja jest odwracalna. Jednak po osiągnięciu określonego stężenia uwalnianych produktów proces ten staje się nieodwracalny. Następnie tworzy się sieć fibryny, która ostatecznie zamyka uszkodzony obszar. Thromboxane ma silnego przeciwnika. Tym antagonistą jest prostacyklina, która jest również prostaglandyną z kwasu arachidonowego.
Prostacyklina początkowo przeciwdziała zwężeniu naczyń, a tym samym pośrednio utrudnia agregację skrzepliny. Wreszcie, bezpośrednio zapobiega również agregacji płytek krwi. Ten mechanizm kontroli jest ważny dla osiągnięcia równowagi między krzepnięciem krwi a przepływem krwi. W przeciwnym razie nawet najmniejsze urazy mogą stać się punktem wyjścia do rozwoju zakrzepicy.
Edukacja, występowanie, właściwości i optymalne wartości
Tromboksan to po prostu prostaglandyna, która powstaje z kwasu arachidonowego. Kwas arachidonowy jest jednym z najważniejszych surowców dla kilku prozapalnych prostaglandyn, z których wszystkie mają taką samą podstawową strukturę. Składają się ze szkieletu kwasu prostanowego. Kwas arachidonowy jest wchłaniany z pożywieniem. Szczególnie duża ilość kwasu arachidonowego występuje w tłuszczach zwierzęcych, chociaż jest to nienasycony kwas tłuszczowy z czterema podwójnymi wiązaniami.
Jednak jest również syntetyzowany w organizmie z niezbędnego kwasu tłuszczowego omega-6, kwasu linolowego. Kwas arachidonowy powstaje w pośrednich stadiach kwasu gammalinolenowego i kwasu dihomogammalinolenowego. Kwas linolowy jest bogaty w oleje roślinne. Jednak synteza kwasu arachidonowego z kwasu linolowego nie jest zbyt produktywna, dlatego uważa się go za pół-niezbędny kwas tłuszczowy omega-6.
Choroby i zaburzenia
Jak już wspomniano, prostaglandyny kwasu arachidonowego są szczególnie prozapalne, a poprzez tromboksan również sprzyjają krzepnięciu krwi. Procesy te są bardzo ważne dla organizmu i reprezentują reakcje układu odpornościowego na infekcje, urazy i inne czynniki zewnętrzne.
Jednocześnie prostaglandyny z kwasu arachidonowego pobudzają również receptory bólu, powodując silny ból. Istnieją prostaglandyny antagonistyczne, które powstają z kwasu dihomogammalinolenowego lub kwasu alfa-linolenowego. Mają one działanie przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe. Jednak prostacyklina z serii arachidonów jest również antykoagulantem, ale także silnie zapalnym. Odgrywa szczególną rolę zwłaszcza w przypadku alergii i astmy. Czasami bardzo silne przeciwstawne działanie prostaglandyn wymaga zrównoważonego stosunku składników aktywnych do siebie. Zaczyna się od odżywiania.
Duże znaczenie dla zdrowia ma stosunek kwasów tłuszczowych omega-6 i omega-3. Ten stosunek powinien wynosić 6 do 1. Jeśli spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 jest zbyt niskie, dominować będą prostaglandyny sprzyjające stanom zapalnym i krzepnięciu krwi. W dłuższej perspektywie może to prowadzić do miażdżycy, chorób układu krążenia, zakrzepicy, alergii, astmy czy dolegliwości reumatycznych. Jeśli stężenie tromboksanu w organizmie wzrasta przez długi czas, istnieje ryzyko zwiększonej zakrzepicy. Zawsze dochodzi do najmniejszych urazów naczyń krwionośnych. Jednak może to być punkt wyjścia dla stałej agregacji płytek krwi.
Z jednej strony zakrzepice, az drugiej w związku z procesami zapalnymi mogą stopniowo rozwijać się w naczyniach krwionośnych złogi w postaci blaszek. Rezultatem jest arterioskleroza z ryzykiem zawału serca, zatorowości płucnej i udaru. Wiadomo też, że zła dieta, nadużywanie alkoholu i papierosów, zbyt mała aktywność fizyczna, otyłość, cukrzyca i różne choroby wpływają niekorzystnie na stosunek nienasyconych kwasów tłuszczowych w organizmie na korzyść kwasu arachidonowego. Zwiększa to ryzyko arteriosklerozy i zakrzepicy.
.jpg)
