Ameba

Ameba należą do organizmów jednokomórkowych. Wiele ameb jest chorobotwórczych i może powodować poważne choroby u ludzi.

Co to są ameby?

Ameby są powszechne na całym świecie. Można je spotkać od Antarktydy po Arktykę i są szczególnie wygodne na wilgotnych glebach.
© frenta - stock.adobe.com

W przeciwieństwie do tego, co często się twierdzi, ameby nie są grupą rodzinną, ale raczej formą życia. Wszystkie ameby są jednokomórkowe. Twój kształt ciała nie jest ustalony. Mogą rozwinąć się pseudopodia, a tym samym szybko zmienić kształt ciała. Żywe istoty mają rozmiar od 0,1 do 0,8 milimetra. Większość ameb jest nagich i fagocytowanych, aby się odżywiać. Jednak niektóre ameby są również okablowane i mogą fotosyntetyzować.

Małe jednokomórkowe organizmy są zwykle przezroczyste. Ziarniste wnętrze komórek jest widoczne przez przezroczystą zewnętrzną skórę. Ta endoplazma pulsuje i zawiera wiele małych pęcherzyków. Z drugiej strony jądro komórkowe jest raczej trudne do zobaczenia. Małe stopy są używane przez amebę do poruszania się i karmienia. Łapią nogami bakterie i inne organizmy jednokomórkowe, zamykają je w tzw. Wakuolach pokarmowych i ostatecznie trawią. Ten proces jest znany jako fagocytoza. Ameba rozmnaża się bezpłciowo poprzez podział.

Wiele ameb to potencjalne patogeny dla ludzi. Najbardziej znanymi chorobami wywoływanymi przez ameby są amebowa czerwonka i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Wiele ameb zawiera również bakterie, które mogą powodować choroby zakaźne u ludzi. Jedną z takich chorób jest legionelloza, którą wywołuje legionella.

Występowanie, dystrybucja i właściwości

Ameby są powszechne na całym świecie. Można je spotkać od Antarktydy po Arktykę i są szczególnie wygodne na wilgotnych glebach. W wodzie żyje wiele gatunków ameb. Organizmy jednokomórkowe jako siedlisko wykorzystują zarówno wodę słodką, jak i morską.

Gatunek ameby Entamoeba histolytica, czynnik wywołujący czerwonkę pełzakową, jest również szeroko rozpowszechniony na całym świecie. Organizmy jednokomórkowe występują zwłaszcza w krajach i obszarach o nieodpowiednich warunkach higienicznych. Ludzie zarażają się poprzez kontakt ze skażonymi ściekami lub zanieczyszczoną wodą pitną. Liczba zakażeń czerwonką pełzakową wzrasta, szczególnie po katastrofach i przy braku czystej wody pitnej. Jednak nieobrane owoce i warzywa, lód i kostki lodu są również często zanieczyszczone amebami na obszarach subtropikalnych i tropikalnych, takich jak Bangladesz, Indonezja, Tajlandia i Indie. W tym kontekście należy zauważyć, że konwencjonalna dezynfekcja wody pitnej chlorem nie zabija organizmów jednokomórkowych. Tylko woda gotowana przez co najmniej pięć minut jest wolna od ameby.

Z drugiej strony amebowe zapalenie mózgu wywołują inne typy ameb. Należą do nich na przykład Acanthamoeba, Balamuthia czy Naegleria fowleri. Są one podsumowane pod terminem wolno żyjąca ameba lub wodna ameba. Podczas gdy ankanthamoeba występują głównie w błocie, na brzegach wody i w biofilmach, balamuthia ameba żyje również w pyle i glebie. Acanthamoeba często kolonizuje również nosogardzieli ludzi.

Naegleria fowleri preferuje słodką wodę jako siedlisko. Patogen występuje również coraz częściej w klimacie umiarkowanym. Podczas kąpieli ameby wnikają do organizmu człowieka przez nabłonek węchowy, a następnie przez nerw węchowy (węchowy) docierają do ośrodkowego układu nerwowego, a tym samym do mózgu.

Choroby i dolegliwości

Czerwonka pełzakowa objawia się charakterystycznie krwawą i oślizgłą biegunką. Jest to również określane jako galaretka malinowa. Zatrzymanie biegunki wiąże się z bólem brzucha i skurczami. Niektórzy dotknięci chorobą cierpią na bardzo wysoką gorączkę. W zależności od ciężkości infekcji można zaobserwować od 40 do 50 wypróżnień dziennie. Jednak w tej fazie pacjenci prawie nie wydalają kału. Wydaliny składają się w dużej mierze z czystego śluzu.

Za te objawy odpowiedzialne jest zapalenie z owrzodzeniem jelita grubego, które występuje po okresie inkubacji trwającym od jednego do siedmiu dni. Patogen Entamoeba histolytica może przedostać się do krwi przez uszkodzoną błonę śluzową jelita. Następnie ameba przechodzi z krwi do wątroby i innych narządów wewnętrznych. Tam pierwotniaki mogą zniszczyć przebywającą tkankę i spowodować poważne wrzody. Rezultatem jest krwawienie wewnętrzne. Jeśli czerwonka pełzakowa nie zostanie rozpoznana na czas, może być śmiertelna. Leczenie przeprowadza się różnymi antybiotykami. W odpowiednim czasie choroba leczy się szybko. Jednak operacja może być również wymagana w przypadku ropni narządów wewnętrznych.

Pierwotne pełzakowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych dotyka głównie dzieci. Zaczyna się nagle i gwałtownie od pełnego zdrowia. Pacjenci mają wysoką gorączkę, nudności, wymioty i ból szyi. Widoczny sztywny kark. Szybko pojawiają się zmiany w percepcji i ograniczenie kontroli ciała. Pierwotne pełzakowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych kończy się śmiercią w ciągu tygodnia. Jak dotąd jest tylko kilku pacjentów, którzy przeżyli chorobę dzięki wczesnej terapii.

Ziarniniakowe zapalenie mózgu i mózgu występuje prawie wyłącznie u pacjentów z niedoborami odporności. Na przykład choroba występuje częściej u pacjentów z AIDS. Wyjątkiem jest patogen Balamuthia mandrillaris. Zaraża również ludzi ze zdrowym układem odpornościowym. Ziarniniakowa postać czerwonki pełzakowej zaczyna się podstępnie od gorączki, wymiotów, bólu głowy i lekkiej sztywności karku. Pacjenci stają się ospali, skarżą się na zaburzenia pamięci i są zamroczeni w świadomości. Później pojawiają się objawy, takie jak drgawki i paraliż po jednej stronie lub zapadają w śpiączkę.

Ziarniniakowe amebowe zapalenie mózgu trwa od kilku dni do kilku miesięcy i, podobnie jak pierwotne amebowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, jest zwykle śmiertelne. Jednak niektórzy pacjenci byli skutecznie leczeni kombinacją różnych antybiotyków. Zabieg musi trwać kilka lat.