W przeciwieństwie do patogenezy, która opisuje mechanizmy choroby, zajmuje się etiologia z pytaniem „jak i dlaczego” pojawiają się choroby. Pyta o przyczyny i czynniki wyzwalające. Pochodzenie słowa sięga greckich słów „α„ τία aitía ”, przyczyna i„ λόγος lógos ”- rozum lub doktryna.
Jaka jest etiologia?
W języku medycznym termin ten jest często używany do opisania wszystkich czynników, które doprowadziły do choroby. Pod tym względem etiologia i patogeneza są połączone. Etiologia to specjalizacja medyczna, która nie zajmuje się wyłącznie leczeniem i terapią chorób, ale ma również charakter profilaktyczny, ponieważ opiera się na teorii przyczyn.
Trzy pytania stanowią filary etiologii: Czy zidentyfikowana przyczyna koniecznie prowadzi do wybuchu choroby (causa)? Czy przyczyna jest głównym składnikiem choroby, która już się ujawniła (czynniki sprzyjające, przyczyniające się)? Czy choroba występuje wielokrotnie wraz z przyczyną bez dającego się wykazać związku (interakcje, korelacja)?
Procesy i cele
Najlepszym wyjaśnieniem tego założenia jest grypa jako choroba dróg oddechowych i płuc wykraczająca poza zwykłe przeziębienie. Przyczyną choroby są wirusy grypy, ponieważ tylko przez nie ludzie chorują na grypę. Wirusy są przyczyną, która z konieczności prowadzi do wybuchu grypy (choroby). Wykazano, że ci, którzy codziennie dużo ćwiczą na świeżym powietrzu, rzadziej chorują na grypę, ponieważ mają lepszy układ odpornościowy (wkład, czynniki sprzyjające).
Udowodniono, że osoby, które mniej ćwiczą na świeżym powietrzu, są mniej sprawne i mają słabszy układ odpornościowy, są bardziej narażone na zachorowanie na grypę. Jeśli ludzie z pierwszej grupy zachorują na grypę, czego oczywiście nie można wykluczyć, przyczyna (wirusy grypy) jest również zaangażowana w wybuch i przebieg choroby (przyczyna). Istnieją dowody na to, że ludzie na Grenlandii są mniej narażeni na zachorowanie na grypę. Na podstawie tej wiedzy etiologia bada, dlaczego wirusy grypy rozprzestrzeniają się w tym kraju bardzo rzadko (korelacja). Nie oznacza to jednak, że Grenlandczycy nie mogą zarazić się grypą.
Nie udowodniono nieodwracalnego związku między przyczyną a chorobą. Lekarze mówią o symbolicznych trzech kręgach, które ta specjalność medyczna tworzy wokół każdej choroby. Wewnętrzny okrąg jest przyczyną opisującą przyczynę, która prowadzi do wybuchu choroby. Contributio jako środkowe kółko opisuje wszystkie zachowania i style życia, które mogą być przyczyną choroby. Korelacja jako zewnętrzne koło bada, które interakcje mogą prowadzić do wybuchu choroby. Ważnym pytaniem jest to, gdzie dana choroba występuje częściej niż gdzie indziej. Etiologia gruźlicy to bakteria gruźlicy.
Naukowcy odkryli, że osoby w wieku od 20 do 50 lat, które wykonują wymagającą intelektualnie aktywność intelektualną (wkład, czynniki sprzyjające), są mniej narażone na rozwój zespołów demencji, takich jak choroba Alzheimera (korelacja). Etiologia rodzi pytanie, czy ta wymagająca aktywność zapobiega chorobie, czy też predyspozycja (przyczyna) do wybuchu choroby istnieje już w młodym wieku i tym samym uniemożliwia podjęcie aktywności intelektualnej.
Japończycy to ludzie o najwyższej średniej długości życia. Lekarze zakładają, że zdrowa dieta azjatycka jest decydującym czynnikiem, ale nie można tego udowodnić medycznie. Innym założeniem jest to, że ludy wyspiarskie podlegają niższej mieszance genetycznej (wkład, czynniki sprzyjające). Jednak to założenie również nie zostało udowodnione naukowo.
Nie oznacza to jednak, że wszyscy Japończycy automatycznie starzeją się powyżej średniej lub że wszyscy nie-Japończycy, którzy mieszkają w Japonii lub przyjmują zdrowy japoński styl życia, również muszą osiągnąć starość (interakcje, korelacja). Żylaki to powiększone, powierzchownie niedostateczne żyły w podskórnej tkance tłuszczowej. Przyczyną tego niepożądanego zjawiska żylnego jest zastój krwi żylnej (causa), który powoduje wzrost ciśnienia żylnego i wraz z osłabieniem żył prowadzi do poszerzenia chorej tkanki żylnej. Ta przewlekła choroba żylna, jeśli nie jest leczona, ma poważne konsekwencje.
Etiologia zajmuje się pytaniem, które sprzyjające czynniki (przyczyniające się) prowadzą do dysfunkcji i choroby zajętej tkanki żylnej. Sprzyjającymi czynnikami są brak ruchu, historia rodzinna, intensywne palenie, wysokie wymagania, takie jak długie stanie lub siedzenie, wiek i ciąża. Psychologia zajmuje się „wieloczynnikową etiopatogenezą” depresji, zaburzeń osobowości, schizofrenii, zaburzeń afektywnych, a także manii i choroby afektywnej dwubiegunowej. Wygląd i charakterystyka tych obrazów klinicznych są różne, ponieważ nie ma jednej przyczyny, ale kilka czynników oddziałujących przyczynowo na początek choroby.
Przyczyną i czynnikami wyzwalającymi są predyspozycje genetyczne, czynniki biologiczne i psychospołeczne. Ponieważ etiologia jest nauką, która wyszukuje przyczyny diagnozowanych chorób i nie tylko chce je leczyć, ale także zapobiegać, może być stosowana we wszystkich dziedzinach medycyny i przy wszystkich obrazach klinicznych. Jest to jednak przede wszystkim dyscyplina naukowa i obszar badawczy.
Metoda i przedmiot badania
Termin „choroba” nie został definitywnie zdefiniowany ani medycznie, ani prawnie. Zdrowie definiuje się w najszerszym znaczeniu jako „milczenie narządów” lub „stan pełnego fizycznego, emocjonalnego i społecznego dobrostanu” (WHO). W przeciwnym sensie choroby można rozumieć jako zaburzenia tych zdrowych procesów.
Według Virchowa choroba to „życie w nienormalnych warunkach o charakterze niebezpieczeństwa”. Rozumie chorobę jako proces. Na patogenne podrażnienie reaguje kilka następujących po sobie nieprawidłowych reakcji organizmu lub poszczególnych składników. Nie podaje się już regulowanego przebiegu organizmu w zdrowych warunkach. Diagnoza określa choroby i odróżnia je od siebie, rozpoznaje wewnętrzne i zewnętrzne wpływy, które doprowadziły do choroby.
Te wpływy są przyczyną. Tu pojawia się etiologia, która teraz zajmuje się pytaniem, jak doszło do zidentyfikowanej choroby i jakie czynniki ją wywołały. Etiologia opiera się na trzech „K” (Causa, Contributio, Correlatio), z których każdy zna inny stopień związku przyczynowego między chorobą a przyczyną.Może pomóc lekarzom i pacjentom lepiej zrozumieć zdiagnozowaną chorobę i jej przyczyny oraz dokonać ich racjonalnej klasyfikacji.
