Z Nocycepcja to złożona gra bodźców nerwowych, które wywołują ból w wyniku bodźców mechanicznych, chemicznych lub termicznych w tkankach wrażliwych na ból u ludzi. Bezpośrednie bodźce wywołujące ból są przekazywane do OUN przez wyspecjalizowane nerwy czuciowe, nocyceptory. Ośrodki w mózgu odpowiedzialne za to tworzą odpowiadające im odczucie bólu z bodźców odbieranych przez nocyceptory.
Co to jest nocycepcja?
Nocycepcja obejmuje wszystkie bodźce nerwowe, które są zgłaszane przez wyspecjalizowane nerwy czuciowe, nocyceptory, poprzez włókna doprowadzające do pewnych ośrodków mózgowych. Same bodźce nerwowe są wyzwalane przez otaczające komórki, które są narażone na uszkodzenia mechaniczne, termiczne lub chemiczne.
Uszkodzone komórki uwalniają substancje przekaźnikowe, które są zdolne do wyzwalania potencjałów czynnościowych w nocyceptorach, które są zgłaszane do mózgu w celu dalszego przetworzenia. Odpowiedzialne ośrodki mózgowe zbierają bodźce bólowe, oceniają je i wykorzystują do generowania - normalnie - odpowiedniego odczucia bólu.
Istnieją trzy różne typy nocyceptorów do rejestrowania bodźców mechanicznych, chemicznych i termicznych pochodzących z komórek poddanych stresowi lub nawet zniszczonych. Z jednej strony istnieją mechanoreceptory, które specjalizują się w bodźcach mechanicznych, które mają włókna A-delta, które przewodzą stosunkowo szybko i są otoczone powłoką rdzeniową. Z drugiej strony istnieją nocyceptory polimodalne, które reagują na bodźce mechaniczne, chemiczne i termiczne, a także posiadają włókna A-delta, które są jednak tylko słabo zmielinizowane. Trzecią klasą nocyceptorów są polimodalne czujniki bólu, które mają nie-mielinowe włókna C i charakteryzują się niską prędkością transmisji około 1 metra na sekundę. Z drugiej strony włókna A-delta przekazują swój potencjał czynnościowy z prędkością około 20-30 metrów na sekundę.
Funkcja i zadanie
Jednym z głównych zadań nocycepcji jest prawie natychmiastowe ustąpienie bólu w przypadku bezpośredniego zagrożenia. W takich przypadkach nocycepcja umożliwia generowanie bólu o charakterze ostrzegawczym. Ostry i kłujący ból pierwotny, który pojawia się zupełnie nieoczekiwanie bezpośrednio po niebezpiecznej ekspozycji mechanicznej, termicznej lub chemicznej, jest zwykle wywoływany przez wyspecjalizowane mechanoreceptory lub nocyceptory polimodalne. Obie klasy nerwów czuciowych mają szybkie włókna A-delta.
Są w stanie generować odczucia bólu, które mogą wywołać gwałtowne reakcje ochronne w celu uniknięcia bezpośredniego zagrożenia. Na przykład, jeśli przypadkowo dotkniesz gorącej płyty, twoja ręka odskoczy odruchowo, aby uniknąć ryzyka poparzenia. Zagrażające obrażenia lub urazy, które już wystąpiły, na przykład od noża lub ciężkich przedmiotów, które grożą zmiażdżeniem stopy, prowadzą do podobnych odruchowych ruchów powrotnych dłoni lub stopy.
W przypadku mniej poważnego ryzyka, które nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla ciała lub części ciała, polimodalne włókna C przejmują sensoryczną absorpcję komórek raportujących, konwersję na neuronalne potencjały czynnościowe i transmisję do OUN. Generowane wtedy odczucie bólu jest trudniejsze do zlokalizowania i zwykle jest tępe i trwałe niż kłujący lub palący i łatwo lokalizowalny ból pierwotny, taki jak przy skaleczeniach lub oparzeniach.
Główną zaletą tego typu odczuwania bólu jest więc przywołanie takich sytuacji z pamięci epizodu, aby w przyszłości uniknąć podobnych sytuacji, które okazały się niekorzystne dla organizmu. Oznacza to, że sygnały z wolnych włókien C są intensywnie przetwarzane w pewnych ośrodkach mózgu i łączone z innymi raportami z czujników, które pojawiają się w tym samym czasie. Może to oznaczać, że niektóre raporty z czujników mogą już wywoływać odczucia bólu, chociaż obiektywnie nie powinien być obecny żaden bodziec bólowy.
Głównym bólem wyzwalającym odruchy jest wyłącznie ból powierzchniowy, który jest stosunkowo łatwy do zlokalizowania. Natomiast głęboki ból, który może rozwinąć się w mięśniach, kościach lub narządach wewnętrznych (ból trzewny), jest trudniejszy do zlokalizowania.
Tutaj znajdziesz swoje leki
➔ Leki przeciwbóloweChoroby i dolegliwości
Biorąc pod uwagę złożoność nocycepcji i przetwarzanie neuronalnych potencjałów czynnościowych nocyceptorów na subiektywną percepcję bólu, mogą pojawić się różne potencjalne problemy. Z jednej strony zaburzenia neuronalne mogą powstawać w odbiorze sygnałów komórek dotkniętych chorobą przez nocyceptory i / lub przekazywaniu potencjałów do OUN. Z drugiej strony można sobie wyobrazić problemy w przetwarzaniu sygnałów czujnika, które prowadzą do zwiększonego lub zmniejszonego odczuwania bólu.
W związku z tym można odróżnić ból nocyceptywny od neuropatycznego. Ból nocyceptywny pojawia się np. Po urazie tkanki lub przewlekłym zapaleniu narządów wewnętrznych. Przewlekły ból pleców i ból nowotworowy są również często wyzwalane przez zmiany w zakończeniach odbierających sygnał nocyceptorów. W takich przypadkach upośledzona funkcjonalność nocyceptorów prowadzi do zmiany percepcji bólu.
Znacznie częściej występuje ból neuropatyczny, który prowadzi do odwracalnego lub nieodwracalnego odczucia bólu poprzez systemową zmianę w przetwarzaniu sygnałów. Sygnały nocyceptorów są najpierw przetwarzane w jądrach wzgórza, a po dalszym przetworzeniu w pewnych obszarach kory i ciała migdałowatego, są również konfrontowane ze skojarzeniami psychicznymi, zanim wnikną w świadomość z konkretnym odczuciem bólu.
Przykładem patologicznie nadmiernego odczuwania bólu jest zespół fibromialgii, znany również jako reumatyzm tkanek miękkich. Choroba powoduje bóle mięśni, zwłaszcza stawów. Przeciwieństwem patologicznie nadmiernego odczuwania bólu jest znacznie zmniejszone odczuwanie bólu. Jest to objaw typu borderline, czyli poważnej choroby psychicznej. Osoby dotknięte chorobą mają tendencję do zadawania sobie obrażeń bez odczuwania bólu.
Znacznie częstsze są jednak choroby, którym objawowo towarzyszy przewlekły ból w obszarze neuropatycznym. Przykładami tego są polineuropatia cukrzycowa, półpasiec, stwardnienie rozsiane i długotrwałe nadużywanie alkoholu.
