Liza

Termin Liza ogólnie wskazuje rozwiązanie, które może odnosić się do różnych faktów. Nawet w medycynie termin ten ma różne znaczenia. Na przykład w medycynie liza to skrót od trombolizy, która jest stosowana jako terapia lekowa do rozpuszczania skrzepliny w zawale serca lub zatorowości płucnej.

Co to jest liza?

Lyse to m.in. rozpuszczenie martwych komórek lub rozpuszczenie skrzepów krwi w zakrzepicy. Liza to grecki termin i oznacza rozkład lub rozwiązanie. Z terminem liza związanych jest wiele procesów chemicznych i biologicznych. Nawet w medycynie termin ten ma różne znaczenia.

Oprócz rozpuszczania martwych komórek lub rozpuszczania skrzepów krwi w przypadku zakrzepicy, liza to również termin określający stopniowe ustępowanie choroby.

W przypadku trombolizy zakrzepów krwi w atakach serca, udarach lub zatorach płuc, termin liza jest stosowany jako krótka forma terapii. Rozwiązanie patologicznych lęków znane jest na przykład jako anksioliza. Natomiast hemoliza charakteryzuje się zarówno fizjologicznym, jak i patologicznym rozpuszczeniem czerwonych krwinek.

W chemii sylaba „liza” charakteryzuje się rozpuszczaniem pewnych związków pod wpływem substancji czynnych. Na przykład w tak zwanej ozonolizie podwójne wiązania węgiel-węgiel są niszczone przez działanie ozonu. Podczas hydrolizy rozkładają się cząsteczki wody, a podczas elektrolizy prąd elektryczny rozkłada określone związki chemiczne.

Funkcja i zadanie

Liza odgrywa ważną rolę w biologii i medycynie. Ma ogromne znaczenie w martwicy lub apoptozie komórek organizmu. W obu przypadkach komórki ciała obumierają. Podczas gdy procesy patologiczne są przyczyną śmierci w przypadku martwicy, apoptoza dotyczy ukierunkowanego programu samobójczego komórek, aby zrobić miejsce dla nowych komórek ciała. Podczas późniejszej lizy składniki komórki są całkowicie rozpuszczane przez enzymy. Ten proces jest niezbędny, ponieważ chroni organizm przed zatruciem i infekcją.

Komórki T układu odpornościowego wyzwalają kolejny proces lizy. Limfocyty T zapewniają rozpuszczenie zakażonych komórek lub komórek nowotworowych. Ponieważ komórki zdegenerowane nieustannie się formują lub komórki są stale zakażane wirusami lub pasożytami, liza wyzwalana przez limfocyty T. zachodzi w sposób ciągły.

Narządy i tkanki również podlegają ciągłej przebudowie. Stare komórki nadal obumierają, podczas gdy powstają nowe. W niektórych narządach procesy te są bardzo intensywne, w innych mniej intensywne. Kości i układ kostny podlegają ciągłym przemianom.

Nacisk na kości powoduje trwałe wady strukturalne, które są wielokrotnie korygowane przez rozbicie kości (osteolizę) i odbudowę.

Komórki krwi są również odnawiane w ciągu 120 dni. Rozpad czerwonych krwinek nazywa się hemolizą. Aby zapewnić odnowę krwi, zachodzi stała hemoliza fizjologiczna.

W trombolizie skrzepy krwi rozpuszcza się za pomocą leków zapobiegających lub leczących zawały serca, udary lub zatorowości. W badaniach biologicznych rozbicie komórek za pomocą ultradźwięków lub procesów chemicznych w celu zbadania ich białek lub DNA jest również znane jako liza.

Choroby i dolegliwości

Gdy komórki organizmu są zakażone wirusami, po kilku cyklach replikacji, podczas których generowane są nowe wirusy, komórka ulega zniszczeniu bez późniejszego rozpuszczania składników komórki. Umożliwia to wirusom dalsze rozprzestrzenianie się w organizmie. W tym przypadku brak procesu lizy prowadzi do rozprzestrzeniania się infekcji. Dopiero celowe zniszczenie i rozpuszczenie zakażonych komórek przez limfocyty T, które w przebiegu infekcji coraz bardziej się tworzą, powstrzymuje rozprzestrzenianie się wirusa i inicjuje proces gojenia.

Jeśli jednak równowaga między rozpadem a regeneracją komórek ciała zostanie zachwiana, zachodzą procesy patologiczne. Osteoliza i hemoliza to zwykle normalne procesy, które zapewniają odnowę układu kostnego lub krwi. Jeśli jednak przeważają procesy rozpadu, mogą wystąpić poważne choroby.

Nasilona osteoliza prowadzi między innymi do osteoporozy (rozpadu kości) czy osteomalacji (niedobór minerałów w kościach). Rezultatem jest wysoki stopień łamliwości kości. Zwiększony rozpad krwinek nazywany jest zwiększoną hemolizą i prowadzi do anemii. Bilirubina powstaje jako produkt rozpadu hemoglobiny. Bilirubina ma kolor żółty i powoduje typowe objawy żółtaczki. Podczas gdy krwinki czerwone ulegają rozkładowi po 120 dniach w fizjologicznej hemolizie, żywotność erytrocytów ulega skróceniu wraz ze wzrostem hemolizy. Dlatego nasilenie niedokrwistości zależy od długości życia czerwonych krwinek.

Przyczyną zwiększonej hemolizy mogą być zmiany naczyniowe, protezy zastawek serca, genetyczne choroby krwi (np. Anemia sierpowata), infekcje (np. Malaria), zaburzenia immunologiczne, toksyny (np. Wywołane przez paciorkowce) lub rak krwi.

Fizjologiczny rozpad komórek i ich rozpuszczanie mają również wpływ na wszystkie inne narządy. Procesy budowy i demontażu są zwykle w równowadze ze sobą. Jeśli jednak przeważają procesy rozpadu, narząd zachoruje.

Wraz z wiekiem tworzenie się nowych komórek zwalnia bez opóźniania procesów rozpadu. Skutkuje to stopniowym rozpadem komórek ciała i ich rozpuszczaniem.

Proces trawienia jest również częścią procesu lizy. Za trawienie odpowiedzialne są enzymy trawienne trzustki. Jeśli soki trawienne zostaną aktywowane, zanim zostaną uwolnione z trzustki lub ich uwalnianie zostanie zakłócone, trzustka może całkowicie się rozpuścić (trawić) w kontekście ostrego zapalenia trzustki.