Cholina jest powszechnym i niezbędnym czynnikiem biologicznym. Wiele procesów metabolicznych zachodzi tylko przy pomocy choliny. Niedobór choliny prowadzi zatem do różnych problemów zdrowotnych.
Co to jest cholina
Cholina jest czwartorzędowym związkiem amoniowym, będącym również alkoholem monowodorotlenowym. Atom azotu jest otoczony trzema grupami metylowymi i jedną grupą hydroksylową. Ponieważ związek amonowy jest naładowany dodatnio, występuje w postaci soli.
Jest dostępny w handlu jako chlorek choliny. Substancja czynna występuje w wielu produktach spożywczych jako rozpuszczalny w wodzie pół-niezbędny składnik odżywczy. Po raz pierwszy został odkryty w żółci wieprzowej przez niemieckiego chemika Adolpha Streckera w 1849 roku. W 1862 roku Adolph Strecker scharakteryzował i nazwał ten aktywny składnik. Cholina była kiedyś klasyfikowana jako witamina kompleksu witamin z grupy B, ponieważ po spożyciu miała charakterystyczny wpływ na układ nerwowy i różne procesy metaboliczne.
Jednak uznano również, że jest również wytwarzany w metabolizmie człowieka z aminokwasów metioniny i lizyny. Jednak produkcja własna organizmu nie jest tak wysoka, że zapotrzebowanie na cholinę można w każdej chwili odpowiednio pokryć. Dlatego cholina jest obecnie znana jako składnik aktywny podobny do witamin. Nazwa choliny pochodzi od greckiego słowa oznaczającego żółć „Cholé”. Jako ważny składnik żółci odpowiada za emulgowanie substancji tłuszczopodobnych, a tym samym za usuwanie tłuszczu z wątroby.
Funkcja, efekt i zadania
Cholina pełni różnorodne funkcje w organizmie człowieka. W organizmie przekształca się w acetylocholinę poprzez estryfikację kwasem octowym.
Acetylocholina jest ważnym neuroprzekaźnikiem odpowiedzialnym za przekazywanie impulsów nerwowych. Odgrywa ważną rolę zarówno we współczulnym, jak i przywspółczulnym układzie nerwowym. Te transmisje bodźców mają decydujący wpływ na sprawność intelektualną, koncentrację i pamięć osoby. Na przykład przy niskich stężeniach choliny stwierdzono znacznie zmniejszone stężenie i wydajność pamięci. Cholina bierze również udział w syntezie mieliny. Mielina jest białkiem, które chroni drogi nerwowe przed wpływami zewnętrznymi poprzez izolację.
Cholina jest również kluczowym składnikiem błon komórkowych w postaci fosfolipidów. Najbardziej znanym fosfolipidem błon jest lecytyna. Lecytyna składa się z gliceryny zestryfikowanej dwoma kwasami tłuszczowymi i choliną. W kontaktach komórkowych pośredniczą również związane z błoną fosfolipidy choliny. Oprócz kwasu foliowego i metioniny ważnym nośnikiem grup metylowych jest również cholina. Jeśli występuje niedobór kwasu foliowego i witaminy B12, cholina zapewnia metylację homocysteiny do metioniny.
W ten sposób pomaga metioninie w dalszym funkcjonowaniu jako środek przenoszący grupy metylowe. Cholina również odgrywa ważną rolę w żółci. Tam w postaci zestryfikowanej zapewnia emulgację lipidów, a tym samym może transportować tłuszcz i cholesterol z wątroby. Zapobiega to gromadzeniu się tłuszczu w wątrobie. Przecież cholina bierze również udział w syntezie ważnych hormonów, takich jak norepinefryna czy melatonina.
Edukacja, występowanie, właściwości i optymalne wartości
Cholina jest szeroko rozpowszechniona w przyrodzie. W organizmie ludzkim powstaje z aminokwasów lizyny i metioniny. Podczas biodegradacji lizyna dostarcza metabolit dimetyloaminy, który jest metylowany do choliny przez metioninę będącą donorem grup metylowych. W organizmie jest estryfikowana w postaci lecytyny w błonach komórkowych, jako metabolit w metabolizmie i estryfikowana kwasem octowym jako neuroprzekaźnikiem acetylocholiną.
Ponieważ jest związana jako lecytyna w błonach komórkowych wszystkich żywych istot, może być łatwo wchłaniana z pożywieniem. Występuje w żywności, która nadal zawiera składniki błony komórkowej. Żółtka jaj, wątróbka wołowa, wątróbka drobiowa, kiełki pszenicy, boczek, suszona soja i wieprzowina zawierają szczególnie dużą ilość choliny. Zdrowa i zróżnicowana dieta powinna pokrywać dzienne zapotrzebowanie na cholinę. W przypadku diety wegetariańskiej należy zwrócić szczególną uwagę na spożywanie warzyw bogatych w cholinę. Należą do nich zboża i rośliny strączkowe.
Choroby i zaburzenia
Ponieważ cholina odgrywa kluczową rolę w wielu procesach w organizmie, jej niedobór wpływa negatywnie na stan zdrowia. Zazwyczaj w pożywieniu jest wystarczająco dużo choliny, aby w rzeczywistości nie wystąpił jej niedobór.
Niemniej jednak istnieją choroby, które można przypisać niedoborowi choliny. Nadmierne spożycie alkoholu może prowadzić do niedoboru choliny. Prowadzi do tego również zaburzenie wchłaniania tłuszczu. Ponadto niedobór kwasu foliowego prowadzi również do wtórnego niedoboru choliny. W przypadku braku kwasu foliowego rolę nośnika grupy metylowej przejmuje cholina. Jest uszkodzony i nie jest już dostępny dla innych procesów. Sama synteza organizmu jest niewystarczająca. Poważne choroby, takie jak AIDS, również mogą prowadzić do niedoboru choliny. Konsekwencje niedoboru choliny są wielorakie.
Najbardziej drastycznie objawia się to stłuszczeniem wątroby. Z powodu braku choliny tłuszcze nie mogą już być transportowane z wątroby. Są przechowywane w hepatocytach.W rezultacie wątroba nie może już prawidłowo wykonywać swojej funkcji detoksykacyjnej. W dłuższej perspektywie następuje degradacja wątroby. W przypadku niedoboru cholina nie jest już dostępna w ilościach wystarczających do syntezy acetylocholiny. Pojawiają się objawy, takie jak słaba koncentracja i zapomnienie.
Niski poziom choliny jest często powiązany z wysokim poziomem homocysteiny we krwi. Homocysteina jest czynnikiem ryzyka rozwoju arteriosklerozy. Ponadto wydaje się, że niedobór choliny pogarsza patogenezę niektórych chorób. Stwierdzono między innymi, że podanie lecytyny wpływa pozytywnie na wrzodziejące zapalenie jelita grubego. To samo dotyczy przewlekłego zapalenia, a nawet raka piersi.
